Rozmowa z Pawłem Filipem z Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Lublinie
Ile i jak często można bezpiecznie oddawać krew?
- Jednorazowo pobierana jest jednostka krwi pełnej, czyli 450 mililitrów, a pobranie trwa do 10 minut. Krew pełna może być pobierana nie częściej niż 6 razy w roku od mężczyzn i nie częściej niż 4 razy w roku od kobiet, przy czym przerwa pomiędzy kolejnymi donacjami nie może być krótsza niż 8 tygodni. Do oddania krwi należy zgłosić się wypoczętym, po lekkim, niskotłuszczowym posiłku. Przed donacją należy pić dużo wody lub soków owocowych.
Kto może zostać krwiodawcą?
- Osoby od 18. do 65. roku życia, które ważą co najmniej 50 kilogramów, cieszące się dobrym zdrowiem nie biorące aktualnie żadnych leków, nie przechodzące aktualnie żadnej infekcji (gorączka, opryszczka, ból gardła), u których w ciągu ostatnich 4 miesięcy nie wykonano zabiegów chirurgicznych, akupunktury, tatuażu, przekłucia uszu lub innych części ciała, nie używające narkotyków; kobiety nie mogą oddawać krwi w czasie miesiączki oraz 3 dni po jej zakończeniu.
Ile czasu można przechowywać krew?
- Krew po pobraniu dzielona jest na 3 składniki: krwinki czerwone, płytki krwi i osocze. 42 dni - to okres przydatności do użycia czerwonych krwinek. 5-7 dni - to okres przydatności do użycia płytek krwi, a najdłużej, bo trzy lata można przechowywać zamrożone osocze.
Czy po oddaniu krwi można od razu iść do domu?
- Po krótkim odpoczynku (5-10 minut), jeśli dawca czuje się dobrze - to tak. Należy pamiętać żeby w tym dniu unikać ciężkich prac fizycznych, dużo odpoczywać.
Jakie "profity" - oprócz satysfakcji mają krwiodawcy?
- Każdy otrzymuje dziewięć tabliczek czekolady jako ekwiwalent kaloryczny. Do tego zwolnienie z pracy, szkoły w dniu donacji oraz w dniu następnym, kartę identyfikacyjną grupy krwi – Krew Karta. Oczywiście dochodzą do tego bezpłatne wyniki badań laboratoryjnych. Po oddaniu 6 litrów krwi przez mężczyzn i 5 litrów przez kobiety otrzymujemy tytuł „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” upoważniający m.in. do zniżek na niektóre leki oraz prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach. Po oddaniu określonej ilości krwi lub jej składników jest też możliwość uzyskania zniżek w komunikacji miejskiej (różne przepisy w różnych miastach) oraz ulgi podatkowej z tytułu darowizn przekazanych na cele krwiodawstwa
Jakie choroby stoją na przeszkodzie, żeby zostać krwiodawcą?
- To głównie poważne choroby układu krążenia, układu nerwowego, choroby nowotworowe, choroby zakaźne, choroby krwi i układu krwiotwórczego itd. Jest dużo chorób, które wykluczają z oddawania krwi, ale zawsze ostateczną decyzję o dyskwalifikacji potencjalnego dawcy podejmuje lekarz kwalifikujący do oddania krwi.
Jaki jest rekordzista w regionie?
Nie prowadzimy dokładnych statystyk, ale mamy w naszym regionie kilkanaście osób, które oddały powyżej 100 litrów krwi lub jej składników w przeliczeniu na krew pełną.
Dlaczego widać jeżdżące na sygnale karetki z napisem "Transport krwi"? Czy szpitale nie mają swoich zapasów?
- Prawie wszystkie szpitale posiadają swoje Banki Krwi, w których codziennie są uzupełniane zapasy przez Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Lublinie. Duża część krwi jest codziennie dobierana w RCKiK dla konkretnych pacjentów – stąd częste transporty do szpitali. Warto rozwiać również mit, który często się pojawia, że krew pobierana jest w szpitalach. Jedynymi instytucjami uprawnionymi do pobierania krwi do celów leczniczych są centra krwiodawstwa. Oczywiście, niektóre z oddziałów CK mieszczą się w budynkach szpitali, ale są to jednostki struktur CK, nie szpitalnych.
Jak grupa krwi jest najbardziej poszukiwana?
- Każda grupa krwi jest potrzebna, najbardziej uniwersalna jest grupa 0RhD-, którą można w nagłym przypadku podać każdemu pacjentowi, ale zawsze najlepiej jest przetaczać krew zgodną grupowo.
Jaki w tej chwili jest zapas krwi w Lublinie i jaka powinna być, żeby zapewnić zapotrzebowanie?
- Aktualnie zapasy krwi kształtują się na bezpiecznym poziomie. Pamiętajmy jednak, że zapotrzebowanie szpitali na krew i jej składniki stale rośnie w związku z rozwojem medycyny i możliwością przeprowadzania coraz bardziej skomplikowanych procedur medycznych, co przekłada się na większe zapotrzebowanie na ilość dawców zgłaszających się do RCKiK i oddających krew. Każda jednostka krwi jest dla nas bardzo ważna i zapraszamy każdą osobę chcącą się podzielić darem krwi z potrzebującymi.
Czy są ogólnoświatowe statystyki w tej dziedzinie? Jak państwo przoduje w krwiodawstwie?
- Nie mam dostępu do oficjalnych danych. Z tych, które są dostępne w internecie wynika, że współczynnik oddawania krwi w krajach wysoko rozwiniętych wynosi 32,1 donacji na 1000 osób rocznie. W porównaniu z 7,8 donacjami na 1000 osób w krajach rozwijających się i 4,6 donacjami na 1000 osób w krajach słabo rozwiniętych to sporo. Najwyższym odsetkiem osób, które kiedykolwiek oddały krew może poszczycić się Austria (66 proc.), a kolejne miejsca zajmują Francja (52 proc.) i Grecja z Cyprem (51 proc.). Polska - 25 proc.
Kto częściej oddaje krew - kobiety czy mężczyźni?
- Od 5 lat ilość Honorowych Dawców Krwi zgłaszających się do naszego Centrum wciąż rośnie. Około 75 procent krwiodawców to jednak mężczyźni.
Czy można oddać krew za pieniądze?
- W Polsce obowiązuje zasada honorowego krwiodawstwa. Krwiodawcy oddają krew dobrowolnie i bezpłatnie na potrzeby publicznej służby krwi (docelowo: dla pacjentów).
Podczas oddawania krwi dostanę darmowe, szybkie badania. Czy to jest jakiś argument dla potencjalnych krwiodawców?
- Z pewnością. Każdy powód do oddawania krwi jest dobry. Dla nas najważniejszym, aby jak najwięcej osób zgłaszało się do oddawania krwi, a powód dlaczego to robią jest indywidualną kwestią każdego dawcy.
Czy pan jest też krwiodawcą?
Tak, oddałem już ponad 10 litrów
