Na otyłość cierpi coraz większa ilość osób, powoli staje się ona chorobą cywilizacyjną. W Polsce ta przypadłość dotyka 19% społeczeństwa.
Na pojawienie się otyłości ma wpływ wiele czynników m.in.:
- niewłaściwy tryb życia (mało ruchu, spożywanie pokarmów zbyt szybko, używki)
- jedzenie śmieciowe (spożywanie nadmiernej ilości produktów wysokokalorycznych, które zawierają duże ilości tłuszczów zwierzęcych i węglowodanów)
- przyczyny psychologiczne (zajadanie stresów)
Nie można zapominać również o predyspozycjach genetycznych - brak genów odpowiadających za prawidłową przemianę materii (są one przyczyną otyłości u około 40% społeczeństwa).
Otyłość to nie tylko problem natury estetycznej, to przede wszystkim ryzyko poważnych chorób (m.in. degeneracja i zwyrodnienie stawów, przypadłości sercowo - naczyniowe, cukrzyca typu 2), które mogą zagrażać życiu.
W przypadku daleko posuniętej nadwagi, gdy wszelkie formy odchudzania zawiodły, niezbędna staje się ingerencja chirurgiczna (m.in. wycięcie części żołądka). W lżejszych przypadkach stosuje się z powodzeniem zakładany do żołądka tzw. balon żołądkowy.
Balon żołądkowy należy do nieinwazyjnej metody korekcji sposobu odżywiania. Metoda ta zalicza się do nieoperacyjnych sposobów walki z otyłością. Polecana jest tym pacjentom, u których nadwaga jest niewielka.
Wielu specjalistów, balon żołądkowy nazywa „programem odchudzającym” ułatwiającym pacjentowi wypracowanie zdrowych nawyków żywieniowych, które nie tylko pozwolą stracić na wadze, ale także wpłyną pozytywnie na komfort życia.
Zaimplementowany do żołądka balon ogranicza łaknienie oraz potrzebę dostarczania organizmowi pokarmu.
Metodę BIB zaleca się osobom:
- z BMI między 35 - 40
- w przypadku, gdy BMI przekracza wskaźnik 40, stosuje się tylko wtedy, gdy inne metody utraty zbędnych kilogramów nie dały żadnych rezultatów
- w sytuacji, gdy pacjent zmuszony jest poddać się innemu zabiegowi chirurgicznemu, a jego nadwaga jest przeciwwskazaniem do jego przeprowadzenia
Ważne! Opisując tę metodę leczenia otyłości, należy podkreślić, że założenie balonu nie daje stu procentowej gwarancji, iż się schudnie.
Średni spadek wagi po założeniu balonu żołądkowego, to około 20% wagi początkowej. Średnia, przeciętna utrata wagi po balonikowaniu wynosi 15 kg (wartość średnia oznacza, że część pacjentów jest w stanie schudnąć więcej, nawet do 30 kg, a część z nich mniej, bądź też wcale).
Zdaniem endokrynologa dr n. med. Tomasza Tomkalskiego, zastępcy ordynatora Oddziału Endokrynologicznego Dolnośląskiego Szpitala Specjalistycznego im. T. Marciniaka we Wrocławiu, członka Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością, musi być ułożony program, aby balon żołądkowy dał efekt.
- Niestety nie jest to rozwiązanie dla każdego pacjenta. Przed rozpoczęciem terapii przeprowadza się dokładną klasyfikację chorego. Balonikowanie jest dla pacjentów zmotywowanych, którzy chcą schudnąć - podkreśla dr Tomkalski. - Nie stosuje się tej formy terapii u pacjentów leczących się na depresję, którzy zajadają stresy, żeby podwyższyć sobie słodyczami poziom serotoniny w OUN. Tę metodę poleca się raczej osobom jedzącym dużo i konkretnie tzw. volumne eaters, niż tym którzy piją słodkie napoje tzw. sweet eaters.
Według opinii dr Tomasza Tomkalskiego, jeśli dobrze się zakwalifikuje chorego i przez okres 6 miesięcy (na tyle zakładany jest balon) razem z nim pracuje nad dietą, to można uzyskać naprawdę dobre efekty. Natomiast jak się tylko założy balon i nie będzie się dopingować pacjenta, to efektu nie będzie, bądź też będzie przejściowy.
Procedura zabiegu polega na endoskopowej implementacji (pod kontrolą wziernika żołądkowego - gastroskopu) przez przewód pokarmowy do wnętrza żołądka silikonowego balonu o specjalnej konstrukcji i udowodnionej tolerancji przez organizm.
Po założeniu balonu w odpowiednim miejscu, następuje wypełnienie go solą fizjologiczną lub powietrzem. Materiał z jakiego wykonany jest balon żołądkowy, charakteryzuje się odpornością na działanie soków trawiennych.
Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym bądź ogólnym. Trwa około 20 minut. Przez kilka dni po zabiegu pacjent może odczuwać dyskomfort objawiający się m.in. skurczami w brzuchu, nudnościami. Związane jest to z przyzwyczajaniem się żołądka do nowej sytuacji. Stan ten mija po 2 - 3 dniach.
W pierwszej dobie po zabiegu zalecana jest dieta płynna. Następnie przechodzi się na 5 - 6 posiłków dziennie (każdy o niewielkiej objętości).
Do normalnej aktywności domowej i zawodowej pacjent wraca po okresie 2 - 3 dni od zabiegu.
Najczęściej stosowane balony żołądkowe:
Balon Obera - zarejestrowany dla pacjentów z BMI powyżej 27. Balon tego typu korzystnie działa na choroby współistniejące z nadmierną nadwagą.
BIB - System - BioEnterics Intragastric Baloon, dla pacjentów z BMI powyżej 30.
Balon Spaz - umożliwia regulowanie objętości w żołądku, w dowolnym momencie terapii. Pozwala także na dłuższy okres implantacji (do roku czasu).
Balon żołądkowy zaimplementowany zostaje zazwyczaj na okres do 6 miesięcy. W tym czasie pacjent znajduje się pod stałą opieką lekarza prowadzącego, dietetyka, a także psychologa.
Założony balon jest swoistego rodzaju strażnikiem diety pacjenta. W przypadku, gdy osoba z założonym balonem zje za szybko lub zbyt obficie, dochodzi do podrażnienia żołądka i mogą pojawić się takie dolegliwości jak:
- skurcze
- nudności
- wymioty
- bóle
Zaleca się spożywanie posiłków powoli, dokładnie przeżuwając każdy kęs (wtedy wysyłany jest do mózgu sygnał: „jestem najedzony” i pojawia się uczucie sytości, a także braku chęci na dalsze jedzenie).
Przed rozpoczęciem leczenia otyłości tą metodą, jak przed każdym zabiegiem, pacjent musi wykonać komplet badań. Otrzymuje również specjalnie przygotowany indywidualny program dietetyczny. Lekarz prowadzący uczy prawidłowych zasad żywienia, jakie pacjent musi wprowadzić do swojego życia po zabiegu.
Jak każdy zabieg i balonikowanie ma przeciwwskazania. Należą do nich:
- poważna choroba nerek, wątroby, płuc
- przewlekłe, długotrwałe leczenie sterydami
- przepuklina rozworu przełykowego
- przebyta operacja przewodu pokarmowego
- uzależnienie od alkoholu, narkotyków, leków w przeciągu ostatnich 12 miesięcy przed zabiegiem
Powikłania pozabiegowe występują rzadko. Może dojść m.in. do uszkodzenia przełyku bądź żołądka w trakcie endoskopowego wprowadzania balonu żołądkowego.
Najczęściej spotykanym powikłaniem jest przemieszczenie się balonu do dalszych odcinków przewodu pokarmowego. Zdarza się to w sytuacji, gdy balon żołądkowy nie jest dostatecznie napompowany i w związku z tym może swobodnie wydostać się poza żołądek. Gdy dojdzie do takiej sytuacji potrzebna jest doraźna interwencja chirurgiczna.
Ważne! Zaimplementowany balon żołądkowy w żaden sposób nie wpływa na ograniczenie aktywności. Nie zdarzyło się by w związku z aktywnością pacjenta, balon pękł.
Nieszczelność balonu może pojawić się na skutek wady, która znajduje się w strukturze balonu, takie sytuacje występują niezwykle rzadko.
Balon żołądkowy usuwa się z żołądka tą samą drogą, jaką się go wprowadziło, czyli przez przewód pokarmowy.
Przed zabiegiem usunięcia balonu, pacjent dostaje leki zwiotczające mięśnie i znieczulenie miejscowe gardła. Za pomocą sondy endoskopowej oraz specjalnej tuby, lekarz przebija balon w żołądku, następnie chwyta go i usuwa z ciała pacjenta.
Źródła: A. Łuszczyńska „Nadwaga i otyłość”, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007 rok. N. Sattar, M. Lean „ABC otyłości”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009 rok. Burch W.M „Endokrynologia”, Urban&Partner, 1996 rok. W. Noszczyk „Chirurgia tom 1 - 2”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005 rok.
