Pierwsi mieszkańcy Merwede, dzielnicy prawie 400-tysięcznego Utrechtu zamieszkają tu prawdopodobnie w przyszłym roku. Ta część miasta powstaje od podstaw. I budzi liczne kontrowersje.
Architekci od początku założyli, że priorytetem w Merwede mają być piesi i rowerzyści. Żadnych samochodów, parkingów czy miejsc parkingowych. Czy to jest możliwe?
Tak, ponieważ koncepcja nowego osiedla zakłada, że przejście w obrębie dzielnicy – z jednego krańca na drugi - nie zajmie więcej niż kwadrans. Po co więc mieszkańcom samochody, skoro i tak więszkość z nich porusza się pieszo lub rowerem. Chyba, że ktoś zamierza wyjechać poza miasto. I tu powstał pomysł, żeby w takim przypadku każdy mógł skorzystać ze wspólnego samochodu. Lub go wypożyczyć.
Holenderskie media podkreślają, że posiadania własnego samochodu może być tu mało opłacalne. Po pierwsze, w nowej dzielnicy powstaną (na obrzeżu) miejsca parkingowe, za które trzeba będzie płacić 200 euro miesięcznie, a po drugie, miejsc wystarczy jedynie dla 30 procent mieszkańców.
Co w zamian? Samochody, które będzie można wypożyczać. Jeden na trzy rodziny. Tyle zaplanowano dla nich miejsc. Na razie nie wiadomo, jak taki system korzystania z auta miałby wyglądać. Wiadomo jedynie, że takich aut ma być 250 na całą dzielnicę.
Ci jednak, którzy potrafią się obejść bez samochodu, znajdą tu ciszę i spokój. Utrecht od dawna jest uważany za jedną z rowerowych stolic świata. Już w połowie lat 60 ub. w. wprowadzono tu ograniczenia ruchu samochodów w centrum miasta. I do dzisiaj tak jest, stąd tak wiele osób nie wyobraża sobie innego środka lokomocji jak rower czy komunikacja miejska.
Nowa dzielnica Utrechtu, gdzie docelowo zamieszka 12 tysięcy osób – jak podkreślają jego twórcy - łączy w sobie dwa ważne elementy: usuwa samochody z pierwszego planu i powraca do budowania miast dla ich mieszkańców jako pieszych, a nie jako kierowców. I dodatkowo chcą spopularyzować wypożyczania aut, zamiast ich posiadania.
Architekci podkreślają, że w niektórych europejskich miastach, przy budowie nowych osiedli plany przewidują budowę już dwóch miejsc parkingowych na jedno mieszkanie. W Utrechcie jest to nie do pomyślenia.
Marco Broekman, architekt zajmujący się realizacją tego projektu tak mówi o koncepcji dzielnicy bez samochodów:
- Chcemy ustanowić nowy standard i stworzyć takie warunki, aby ludzie rzeczywiście mogli zmienić swoje nawyki oraz zachowania. By nie byli zależni od samochodów, a postawili na bardziej zrównoważone środki transportu. Pozwoli to walczyć z korkami, złą jakością powietrza w miastach i zmianami klimatu. Nie zapominając o tym, że jest to jednocześnie rozwiązanie dobre dla naszego zdrowia i portfela.
Plany dotyczące Merwede były tworzone od dziecięciu lat. 24-hektarowa dzielnica jest atrakcyjnie położona – nad samym kanałem. Tuż nad wodą powstanie okazały park, a za nim mniejsze budynki. Te wyższe mają być oddalone od kanału. W jej obrębie będzie m.in. szkoła, apteka, przychodnia, supermarket, restauracja, hala sportowa, sala kinowo-widowiskowa. W sumie powstanie 18 apartamentowców w dzielnicy liczącej ponad 200 budynków. Główny ciąg komunikacyjny to trasy rowerowe, które połączą dzielnicą z pozostałą częścią miasta dwoma mostami nad kanałem.
Przewidziano tu również budowę licznych placów publicznych z dużą ilością zieleni oraz miejscami spotkań i zabaw.
Nie będzie problemu z parkowanie za to rowerów. Plan przewiduje budowę 22 tys. miejsc parkingowych dla jednośladów.
- Parkingi są tak zaprojektowane, żeby były przyjemnymi miejscami, może nawet ze sklepem rowerowym – wyjaśniają projektanci. - Taki parking planowany jest także pośrodku hali targowej z restauracją.
Na terenie całej dzielnicy ma obowiązywać zakaz wjazdu samochodów. Ale oczywiście z wyjątkami – dotyczy to dostaw do supermarketów, wywozu śmieci, przeprowadzki lub dowozu tych osób, które mają problemy np. z chodzeniem. Dla nich będą do dyspozycji małe, elektryczne pojazdy.
Na każdy taki wjazd samochodem potrzebne będzie specjalne zezwolenie z określeniem konkretnego samochodu, trasy i czasem przejazdu. Nie będzie się można zatrzymać poza miejscem wskazanym na zezwoleniu.
Co ciekawe, wszyscy mieszkańcy nowej dzielnicy będą korzystać z energii geotermalnej w postaci instalacji, która pozwala na jej magazynowanie. Na jej potrzeby zostanie wykorzystana woda z pobliskiego kanału. Dachy budynków zostaną wykorzystane na zieleń lub instalację paneli słonecznych, o łącznej powierzchni trzech hektarów.
Utrecht konsekwentnie i od lat walczy o miano jednego z najbardziej proekologicznych miast na świecie. I to często są spektakularne działania. To właśnie tu, w 2015 roku miejską autostradę (miejscami miała sześć pasów ruchu w jedną stronę) zamieniono w fosę, która w tym miejscu była od ośmiuset lat. Tony betonu, żelaza i cementu zastąpiono nowymi drzewami i trawnikami. Co warto podkreślić, w Utrechcie jest wielu mieszkańców, którzy już teraz coraz częściej korzystają z wypożyczalni samochodów lub współdzielą je z innymi.
Nie wszyscy jednak Holendrzy, w tym politycy są zachwyceni kontrowersyjnym projektem Merwede. Niektórzy twierdzą, że ta dzielnica stanie się „Kalkutą” i „zadupiem Holandii”.
Inspiracją dla inwestycji w Utrechcie były podobne projekty w Paryżu oraz znacznie większe (na 600 domów) w amsterdamskiej dzielnicy Waterleiding. Merwede podąża za przykładem niemieckiego Vauban. Miejscowi muszą tam raz w roku potwierdzić, że nie są właścicielami samochodu, w przeciwnym wypadku muszą wykupić miejsce na wielopoziomowym parkingu na obrzeżach dzielnicy. Początkowo przewidziano jeden parking na każde dwa gospodarstwa domowe, ale liczba aut spadła tak bardzo, że na parkingu wiele miejsc jest pustych.
Źródło:
https://www.derstandard.at/story/3000000246094/das-grosse-fast-ganz-autofreie-graetzel
https://www.green-projects.pl/utrecht-zamienil-autostrade-w-fose/
https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/utrecht-aspiruje-do-miana-rowerowej-stolicy-europy-64112.html
