Narodziny gwiazdy
Adam Jan Kanty Ostaszewski, zwany z czasem „Leonardo ze Wzdowa” urodził się w 1860 roku w majątku ziemskim we wsi Wzdów, nieopodal Brzozowa (Podkarpacie). Zamożni rodzice mogli mu zapewnić dobre wykształcenie. Z zawodu był agronomem, zdobył także doktorat z prawa i filozofii. Od początku miał bardzo szerokie zainteresowania. Był pisarzem, poetą, tłumaczem, malował, rzeźbił. Dbał o dobrą kondycję fizyczną, dlatego uprawiał szermierkę, jeździł konno. Jego zainteresowania obejmowały również nauki ścisłe - fizykę i chemię. Nieobca mu była także archeologia czy muzyka. Niektórzy porównywanie jego talent z geniuszem Leonardo da Vinci. Coś w tym jest.
Mimo rozmaitych zainteresowań, Ostaszewski miał również czas na wynalazki. Ogromny talent ujawnił się u młodego hrabiego, kiedy miał 16 lat; wówczas powstały jego pierwsze konstrukcje. Błyskotliwy młodzieniec opracował wówczas duży model sterowca. Potem poszedł krok dalej - w 1881 roku stworzył model samochodu. Był gorącym patriotą. Gdy kilka lat później był w Berlinie, to zdecydował się na lot balonem. Gdy pierwszy raz wzniósł się w niebiosa dokonał odważnego gestu: wywiesił na koszu balonu flagę Polski, ojczyzny która wówczas nie istniała – była pod zaborami.
Lot budzi apetyt
Przelot balonem uzmysłowił młodemu wynalazcy, że czas wzbić się w niebo. Zaczął budować maszyny na wzór aeroplanów. Zaczęły się niezwykłe eksperymenty we wsi. Ludzie ponoć przecierali oczy z wrażenia, a co niektórzy brali nogi za pas na widok niezwykłych maszyn wznoszących w powietrze z dachu dworu; niektóre głośno eksplodowały.
No, ale kto bogatemu zabroni. Hrabia Ostaszewski robił na swych ziemiach co chciał
W dziedzinie awiacji i mechaniki silników był samoukiem, lecz na tyle zdolnym, że nie wahał się przed konsultacjami swych wynalazków i idei technicznych z takimi tuzami – konstruktorami jak sławni wówczas amerykańscy bracia Orville i Wilbur Wright, oraz francuscy konstruktorzy Henri Farman oraz Louis Bleriot. Przy współpracy z największymi umysłami, w 1889 roku stworzył silnik odrzutowy, którego próby przeprowadzał w Krośnie.
W 1896 roku powstał jego model mechaniczny sfer świata opatentowany w Rosji. Ostaszewski idzie jak burza i w 1900 roku wymyślił silnik hydrauliczny, na który otrzymał patent we Francji, a w 1908 roku powstała jego zabawka latająca, którą opatentował w Anglii.
Przełomowym wynalazkiem z 1909 roku była koncepcja śmigłowca, którą polski konstruktor nazwał „Stibor-2” – czyli pionowzlot. Na tę maszynę latającą otrzymał we Francji patent. Jak sama nazwa wskazuje, był też „Stibor 1”. Ten pierwszy prototyp płatowca na świecie był w stanie wznieść się na wysokość 100 metrów i utrzymać w powietrzu przez kilkanaście sekund. To była końcówka XIX wieku, więc było to niezwykłe osiągnięcie techniki.
"Stibor-2" był połączeniem pionowzlotu odrzutowego oraz śmigłowca. Napęd zapewniała siła mięśni pilota, który za pomocą roweru wprowadzał w ruch skrzydła. Dzięki temu pomysłowi powstał w końcu helikopter. Doniosłym dziełem polskiego Leonardo był również odrzutowy silnik wybuchowy.
Gra na wielu fortepianach
Na swoim patentowym "koncie" hrabia posiada również silnik hydrauliczny oraz silnik gazowy ze zbiornikiem na gaz świetlny. Uznaje się go również za twórcę automatu do gry w szachy oraz urządzeń związanych z techniką druku. Opatentował m.in. skrzypce, na których można było uzyskiwać ciągłe akordy. To nie wszystko. Był twórcą języka międzynarodowego, który nazwał "Ost". Niestety, miał konkurencję. W tym czasie narodziło się także m.in. esperanto. Jego słownik języka "Ost" , tak jak innych niezwykłych pamiątek po Ostaszewskim i jego rodzinie można znaleźć w Ossolineum.
Ten wielki wynalazca wymyślił również wiele przyrządów naukowo-badawczych z zakresu fizyki i astronomii. Wybudował nawet w swoim dworskim parku we Wzdowie obserwatorium astronomiczne. Przyrząd był drewnianą budowlą w kształcie walca, miał ruchomą kopułę umieszczoną na dachu. W okolicy na obserwatorium wołano Cyrkiel.
W młodych latach wiele podróżował po krajach Europy, szczególnie na południu. Poznawał kulturę, udzielał się towarzysko i szlifował języki. Był także niezwykle bardzo płodnym publicystą, napisał wiele utworów o charakterze patriotycznym oraz naukowym.
W wieku 28 lat hrabia ożenił się z Marią Chłapowską, także z zamożnej rodziny; doczekali się wkrótce dwójki dzieci. Córka Elżbieta umarła w wieku 7 lat, a syn Wojciech został prawnikiem i kompozytorem. Był ostatnim potomkiem w majątku we Wzdowie.
Wielki odlot
Adam Ostaszewski został zapamiętany jako osoba niezwykle pewna siebie. Z wiekiem stawał się coraz większym megalomanem. Mimo swej niewątpliwej wiedzy i inteligencji, im większe odnosił sukcesy, tym bardziej stawał się pewniejszy siebie. Bez żadnej żenady twierdził, że jest najmądrzejszy na świecie, a jeśli się ktoś mądrzejszy znajdzie, to mu da nagrodę - zadeklarował 100 tys. franków. Nie wiadomo, czy ktoś się zgłosił.
Potem poszedł dalej - podczas wykładów na największych uczelniach współczesnego świata m. in. we Florencji, Oxfordzie i Paryżu zaczął wygłaszać teorie geocentryczne, że to Słońce krąży wokół Ziemi. Chciał obalić teorię Kopernika, głosząc że wokół naszej planety krąży jedynie odbicie Słońca. Tego typu dywagacje wstrząsnęły nie tylko studentami, lecz także współczesnymi mediami, które zaczęły się z hrabiego Ostaszewskiego naśmiewać.
Na tym "najmądrzejszy człowiek na świecie" niestety nie poprzestał. Nagle objawił nową teorię. Według niej, z powodu braku jasnych przepisów, istnieją na naszej planecie terytoria bez wyraźnie ustalonego właściciela, które - według niego - legalnie każdy może zająć. W ten sposób hrabia Ostaszewski ogłosił się samozwańczym cesarzem Antarktydy, królem Bieguna Południowego, Troi i wszystkich innych "bezpańskich" lądów.
Być może z powodu takich teorii nasz wynalazca, hrabia Ostaszewski nie został szczególnie zapamiętany, nawet w historii lotnictwa, które przecież tworzył. Zmarł w 1934 roku w Krakowie.
Żródła:
Adam Ostaszewski, pionier lotnictwa i... "cesarz Antarktydy" www.naszahistoria.pl
#Polscy Wynalazcy: Adam Ostaszewski – konstruktor samolotów i „cesarz Antarktydy” www.fabrykiwpolsce.pl
Ostaszewski Adam (1860-1934) » Polska Światu - wynalazki www.polskaswiatu.pl
